(կրոնահոգեբանական դրամա)
I
(Սիրել չի կարելի ատել)
Իմ քնքու՜շ թիթեռնիկ, թույլ տուր ստորակետ դնել՝ սրտիս ուզածով: Շնորահակալ եմ: Հիմա ստորակետը դնում եմ «ատել» բառից առաջ. այս բանաձևը կգործի այնքա՛ն ժամանակ, մինչև կսկսես հասկանալ, թե ով եմ ես քո կյանքում և ինչպիսին կդառնամ հետո՝ երբ չլինեմ: Բայց ես հո՛ գիտեմ, որ միշտ եմ լինելու: Ինձնից պրծո՜ւմ չունես: Ես կսկսեմ սիրել քեզ յոթերորդ օրը, երբ Աստված արձակուրդ կվերցնի: Դու միշտ պնդում էիր, որ Աստված անունը պետք է փոքրատառով գրել, քանի որ նա մեզ հավասար է և սիրում է մեզ այնպես, ինչպես մենք իրեն: Իսկ դու սիրո՞ւմ էիր նրան: Չեմ կարծում: Թեիստ լինելով՝ չես կարող թաքցնել աթեիստությունդ…Դու չա՛փից դուրս աթեիստ էիր: Բայց ամեն բան հերթով:
Ես՝ երեսունամյա (Հիսուսի տարիքին ի դեպ) տղամարդս՝ Դավիթը, որը աշխատում է Ազգային Ժողովում և ունի երեք սենյականոց բնակարան՝ քաղաքի էլիտար հատվածներից մեկում, չկարողացա այնուամենայնիվ գտնել այն միակ ԷԼԻՏԱՐԻՆ, որին ակնկալում էի գտնել՝ պատահական, միգուցե ինձ համար ակնհայտ որևէ տեղում: Հիշում եմ՝ ուսանողական տարիներիս հաճախ էի զննում–քննում սիրուն հետույքով կուրսեցուս (մտածում էի, որ սիրուն հետույքը սիրուն խելքի հետ կարող է ընկերություն անել, այսինքն՝ եթե ունի սիրուն հետույք, կունենա նաև սիրուն խելք, քանի որ ունի սիրուն հետույք… Շփոթվեցի>ք… Ես էլ)։ Կար մի անվերջ փնթփնթան կուրսեցի, անունը՝ Միա (համենայն դեպս անձնագրում այդպես էր գրված), ով սիրում էր քննարկումների ժամանակ մազերը ուղղել՝ այդպիսով կռվի թեմաներ մտածելով, իսկ հետո մի զոհի որսալով՝ սկսում իր հարձակումը: Ո՛չ ոք իրավունք չուներ նրա հետ բանավիճելու, նա միշտ հաղթող էր դուրս գալիս: Սակայն հաղթողի կարգավիճակում երկար չմնաց, որովհետև հանդիպեց ինձ:
Եկավ, նստեց կողքս: Վերցրեց սև մազափունջը ու որսացողի աչքերով նայեց ինձ. աչքերում խորամանկություն կար, հարձակվողի դիրքին սովոր՝ ակնագնդեր ուներ: Թեթև քմծիծաղեց ու սկսեց գրոհը.
– Ողջու՜յն, Դավիթ:
Առաջին պատասխանս՝ չպատասխանելն էր: Կատաղեց. դա զգացվեց, երբ սկսեց ձեռքով նյարդային մազերը հարդարել: Ձեռքերը դողում էին, երևի մտածում էր. «Ո՜նց թե, է՛ս լպրծունը չբարևեց ինձ: Հիմա սրան ցու՜յց կտամ»: Գրա՜զ կգամ, որ այդպես էլ մտածեց:
– Դու երևի էդքա՜ն էլ չես սիրում խոսել, – շրջվեց, որ աչքով աներ ընկերուհուն:
Երկրորդ պատասխանը՝ ևս անպատասխանն էր: Բարձրացա, մոտեցա պատուհանագոգին, նստեցի ու վառեցի ծխախոտս: Մոտեցավ. չդիմացավ նմա՜ն արհամարանքին:
– Լսարանում ծխել չի կարելի:
Կուրսեցի մի տղա ունեինք, անունը՝ Մհեր: Սիրուն տղա էր, բայց նրա մականունը մեկընդմիշտ մնաց Արծվաքիթ. դե՜ պարզ է՝ ինչու:
– Ի՞նչ ես ուզում, ա՛յ լաչառ: Հանգիստ թող էդ տղուն,- արտահայտվեց Մհերը՝ մոտենալով նրան և ի հեճուկս նրան՝ կիպ կանգնեց կողքին:
– Դու էիր պակաս, – ամբողջ ջղայնությունը թափեց խեղճի վրա: Մհերը նույնիսկ վախեցավ:
– Հանգի՛ստ,- ձեռքերը վեր բարձրացրեց՝ հասկացնելով՝ իբր նահանջում է նման կատաղության դեմ: – Դու գիտե՞ս՝ ինչ է նշանակում քո անունը:
Նա չգիտեր: Նրան դա նույնիսկ չէր հետաքրքրում, քանի որ աչքերը չէին հեռանում ծխախոտիցս ու ինձնից: Աչքերով ուտում էր ինձ, ազնիվ խոսք:
– Ռա՛դդ քաշիր, թե չէ վատ կլինի… – պոռթկաց Մհերի վրա՝ աչքերը չհեռացնելով ինձնից:
Մհերը ուշադրություն չդարձրեց: Շարունակեց՝ ձայնի մեջ դող և անհանգստություն կար:
– Քո անունը «անհանդուրժողականությունն» է բնութագրում: Շա՜տ նման է քեզ:
Այս ասելով՝ Մհերն իր «թագավորական» խոսքը եզրափակեց ու քաշվեց մի կողմ: Տևեց ծանր ու ճնշող լռություն: Միայի աչքերը չէին հեռանում ծխախոտիցս․
– Ինձ դուր է գալիս քո տեսակը, – շատ փափուկ խոսեց, նույնիսկ մի պահ սկսեցի զգուշանալ: – Հա՛ լուրջ եմ ասում, ես միշտ քո տեսակին եմ փնտրել. ոչնչից կախված չես, գերազանց առաջադիմություն ունես, համալսարանում բոլորը քեզ սիրում են, բայց դու ՝ ոչ մեկին: Է՛ս դեբիլներից և ոչ մեկի հետ կռիվ չես արել, չես հավասարվել իրենց մակարդակին: Գիտես՝ քո բնույթի տղաներին մի ժամանակ «արքայազն» էին կոչում:
Միան կատվի քայլերով մոտեցավ ինձ: Կարծես մոտենալով կարող էր ինչ-որ բան հասկանալ, փորփրել ներսս, տակնուվրա անել ու գտնել այն, ինչը իսկապես ուզում էր գտնել: Բայց մի նրբություն կար. ներսիս բանալիները կորցրել էի, ցավոք: Նրա սառը, խոնավ (մի պահ նույնիսկ զզվեցի այդ հպումից) մատները դիպան այտիս և միայն նոր նկատեցի, որ կուրսեցիները ուշադրությամբ հետևում էին այդ բեմականացմանը: Միան շարունակեց.
– Պատկերացնո՞ւմ եմ՝ քեզ հետ անցկացրած գիշերը ի՜նչ դրախտային կլիներ,- հետո հասկանալով, որ «դրախտային» միայն իր համար կարող է լինել, ոչ թե իմ՝ ավելացրեց, – ինձ համար:
– Միա՛, – Մհերը մոտեցավ մեզ ու փորձեց որսալ Միայի «սիրահարված» հայացքը: Մհերի արարքից հասկացա, որ սիրահարվել էր սրան. ափսո՜ս, Մհեր, լավ տղա էի քեզ համարում, – ի՞նչ ես անում, ի՞նչ ես խոսում:
– Հա՛նգիստ թող ինձ, – նրբորեն կոպտեց Միան՝ աչքերը չհեռացնելով ինձնից:
– Մհե՛ր, դու ինձ չես կարող տալ այն, ինչը Դավիթը կտա: Գռազ կգամ, նրա հետ աստվածային կլինի գիշեր անցկացնելը:
– Սատանան Աստծո տաճար երբե՛ք ոտք չի դնելու, – երևի թե ամենահարմար պատասխանն էր՝ իմ կողմից հնչեցված:
Բոլորը սկսեցին ծիծաղել, երևի հավանել էին պատասխանս, իսկ ես նայում էի Միային ու խղճում, որ միջի սատանան նրան այսքա՜ն փչացրել էր:
Ես վերցրեցի պատուհանագոգին դրված ծխախոտատուփս և շտապեցի դուրս գալ սենյակից: Անտանելի էին բոլորը: Արագ քայլերով հեռանում էի միջանցքից ու երբ մոտեցա ապակյա սանդուղքներին, ինչ-որ մեկը բռնեց թևքիցս.
– Ես սիրում եմ քեզ, – Միան շատ նուրբ արտաբերեց՝ մի պահ նույնիսկ հավատացի դրան: Հեռացնելով ձեռքը թևքիցս, սառը նայեցի նրան (և իսկապես ատում էի նրան, հատկապես նրա բնույթի մարդկանց. էգոիզմ, թաքնված անբարոյականություն, լեզվի՝ յոթմետրանոց երկարություն):
– Դու չգիտես՝ դա ինչ է, – նույն սառնությամբ արտաբերեցի վերջին նախադասությունս ու իջա սանդուղքներով ՝ շատ արագ, որ չհասցներ հետևիցս հասնել:
Այդ դեպքից հետո ես այլևս Միային չհանդիպեցի: Նա գրեթե համալսարան չէր այցելում և դասախոսություններին էլ չէր մասնակցում: Նա երբեք էլ չէր սիրել սովորել:
Փայլուն առաջադիմությամբ ավարտելով համալսարանը և ստանալով իրավաբանի կոչում՝ չգիտես ինչու, որոշեցի ուսումնասիրել կառավարումը: Որոշեցի մտնել Ազգային Ժողով. իսկ ի՞նչ ունեի կորցնելու՝ ոչինչ: Անմիտ գաղափար էր, բայց փորձել պետք էր:
Ազգային Ժողովում սկսեցի աշխատել, երբ արդեն երեսուն էի: Հիմա էլ, երբ գրում եմ այս տողերը՝ երեսուն եմ: Հետաքրքիր է՝ երբ ինձ հարցնում են տարիքս ու ստանում են պատասխանը՝ արձագանքները տարբեր են լինում: Օրինակ կողքիս նստող պատգամավորուհին՝ Աննան, որը առանձնանում էր մնացածից իր մեծ կրծքերով (շատ սիրուն, ձիգ ու կլոր էին, երբեմն մտածում եմ, որ սիլիկոնից են, բայց միանգամից էլ խուսափում եմ այդ մտքից, քանի որ արհեստականը բնականից հաստա՛տ կտարբերեի: Բռնել էի դրանք… Մի անգամ՝ գիշերը՝ անկողնումս…Չմանրամասնեմ ), անընդհատ պնդում է, որ Աստված երեսունին է խաչվել. «Զգու՛յշ կլինես՝ գլխիդ փորձանք չբերես հանկարծ»: Նա միշտ էր դա կրկնում: Եվ այն ժամանակ ես չգիտեի, որ նրա խոսքերը կենդանություն կառնեին. փորձանքը եկավ գլխիս ու այն չուշացավ և ո՛չ մի րոպե:
II
Երբ փորձանքը արձակուրդ չուներ
-Ես բավականին երկար եմ աշխատել: Բոլորը արձակուրդ վերցրին, մեկնեցին՝ մե՛կը Դուբայ, մյու՛սը Մայամի, իսկ ես թթվեցի էս անտե՛ր աթոռին, հերիք է, – բորբոքված էի ԱԺ նախագահի վրա: Կեղտը նստել էր իր բազկաթոռին ու շոկոլադ ծամելով նայում էր «դժբախտ» դեմքիս (երևի մտածում էր՝ ինչ պահանջել ինձնից, երբ այնուամենայնիվ արձակուրդի թույլտվությունը կտար) ու երբեմն աչքերն ուղղում էր բջջայինի վառվող էկրանին (սիրուհին էր անհանգստացնում, գիտեր՝ երբ է ավարտում աշխատանքային ժամը):
Լռեցի: Մի տեսակ օդը սկսեց չհերիքել, ուզում էի բացել պատուհանն ու դուրս շպրտել նախագահին, որ վերջապե՛ս մաքրվեր օդը, բայց զսպեցի ինձ. վերջերս շատ բարեհամբույրն եմ դարձել:
– Կմտածեմ, Դանիելյան, – փնթփնթաց նախագահն ու այլևս չդիմանալով սիրուհու կողմից ճնշմանը՝ վերցրեց բջջայինն ու զանգեց քածին:
«Կմտածե՞մ ու… Վե՞րջ: Դու միայն սիրուհուդ նամականերին պատասխանելու տեքստերն ես մտածում ՝ թե որքան էրոտիկ պետք է լինեն դրանք: Ա՜խր մի քեզ նայիր, ա՛յ քոփակ բիձա, ուզում ես մտածել, թե ինչպես լավագույն պատգամավորիդ արձակուրդ տաս, մինչդեռ էն Աննային արդեն հազարերո՛րդ արձակուրդն ես թույլատրում. արդեն հասցրել էր պատագամավորներից կեսի հետ քնել ու մյուս կեսին էլ կհասցնի, եթե իմ հաշվին իրեն արձակուրդ տրամադրես: Կմտածե՜ս, բա չես մտածի:»
– Ի՞նչ ես ցցվել, Դանիելյան, – մի պահ կտրվեց սիրուհուց ու հոնքերը կիտեց, – ազատ ես, կարող ես գնալ:
– Ես ուզում եմ, որ ինձ կոնկրետ օր ասեք,- լուրջ էի տրամադրված, հազիվ էի զսպում, որ բջջայինը չջարդեի գլխին:
– Վաղը կարող ես չգալ աշխատանքի,- իբր հեգնեց:
– Բայց վաղը կիրակի է, – չէի հավատում, որ էս բիձեն կարող էր նման ձևով կատակել:
– Այո՛, վաղը կարող ես հանգստանալ, – սկսեց բարձր ծիծաղել:
Տասը րոպե անց մեքենայիս մեջ էի: Ետնապակուց նկատեցի վազող… կրծքե՞ր: Հա՜ Աննան էր: Բայց ինչո՞ւ էր վազում մեքենայիս մոտ՝ չգիտեմ:
– Աննա՞, – ավտոմատ բացվեց ապակին, դոշերով փռվեց ուղիղ ապակուս վրա:
– Հը, ի՞նչ ասեց է՛դ ծերուկը ,-անհամբեր էր, սպասում էր պատասխանին:
– Լսիր, երբեմն երազում եմ կին դառնալ, որ բավարարման շնորհիվ ինձ լիքը արձակուրդ տան: Երանի՜ քեզ: Հաջողություն:
Նույնիսկ չսպասեցի արձագանքին: Փակեցի ապակին: Ու կատաղած պոկվեցի այդտեղից: Մեքենաս էլ բարկացած էր ինձ նման:
– Կեղտո՛տ պոռնիկի մեկը, – Աննայի հետ էի: – Իբր տեղյակ չես, հա՞՝ ինչ է ասել էդ «ծերուկը», հիմա եկել ես, դոշերդ փռել ու հրեշտակ ես խաղում հետս: Սև հրեշտակ կբերեմ ձեր գլխներին, հլը՛ սպասեք:
Այնքան բարկացած էի, որ չնկատեցի կարմիր լուսացույցը ու …ՆՐԱՆ: Նա վախեցած էր քայլում: Ձեռքի տակ երկու գիրք կար, որը ամուր սեղմել էր կրծքին, կարծես վախենար, որ կփախցնեն ձեռքից ու գլուխը կախ՝ անթարթ հայացքով քայլում էր: Հանգիստ էր, մինչդեռ ես ՝ կատաղածս, չնկատելով էդ փոքրիկ էակին հազիվ արգելակեցի: Նա վախեցած ետ ընկրկեց ու գրքերն ընկան ձեռքից: Մի թիզ էր մնացել, որ հարվածեի նրան:
«Ահա՜ և սկսվեց քո «հրաշալի» հանգիստը»՝ կասեր նախագահը ու էլի կսկսեր ծիծաղել: Դուրս եկա մեքենայից ու մոտեցա աղջկան: Քսանհինգին մոտ կլիներ, մի փոքր գունատ, բայց սպիտակ մաշկ ուներ, կանաչ վառ աչքեր, ու փարթամ, շեկ մազեր, որոնք անօգնական ընկած էին մեջքին: Մի պահ նայեց ինձ: Զգացի, որ կարմրեց (երևի վախից էր. իսկ վախից կարմրո՞ւմ են: Չգիտեմ):
– Կներես, ուղղակի բարկացած էի, չէի տեսել, որ կարմիր է, – փողկապս տարօրինակ կերպով ուզում էր արձակվել: Գրքերը բարձրացնելուց փողկապը չդիմացավ՝ ընկավ աղջկա ոտքերի տակ: Նա վերցրեց փողկապն ու հմտորեն կապեց այն՝ նրբորեն շղթայելով օձիքիս (մինչդեռ ինձ պահանջվում էր մեկ ժամ, որ կարողանայի էդ անտե՛րը կապել):
– Ոչինչ, – քնքշորեն արտաբերեց ու գլուխ տալով հեռացավ:
Չէի ուզում կորցնել նրան: Ուզում էի, որ խոսեր հետս, նորից հայացքն ուղղեր ինձ ու․․․ այդ ելակի հոտը․․․ Նրանից ելակի հոտ էր գալիս: Սիրտս այնպե՜ս ելակ ուզեց:
– Սպասի՛ր, – մոտեցա աղջկան, – արի քեզ հիվանդանոց տանեմ, դու շատ վախեցար, չէ՞ (Չէ Դավիթ, նա ընդհանրապես չէր վախեցել, ուղղակի խոստովանիր նրան, որ ուզում ես մի քիչ էլ մնալ հետը:
– Ամեն բան նորմալ է: Ես շտապում եմ: Հաջողություն:
Ես բաց թողեցի նրան: Մի անգամ, երբ տասը տարեկան էի, փորձում էի տատիս այգում մի թիթեռնիկ որսալ, որը ծաղկից-ծաղիկ էր թռչում ու գերում ինձ իր գույներով: Նա այդ թիթեռնիկին էր նման։
Կիրակին շատ շուտ եկավ: Ժամը ութն էր, որ աչքերս բացեցի, բայց չուզեցի բարձրանալ մահճակալից: Վերցրի մոխրամանը, սև ծխախոտատուփն ու մի քիչ հանգստանալու տրամադրությունս: Մոխրամանը դրեցի բարձիս կողքը, գլուխս թաղեցի բարձի մեջ ու վառելով ծխախոտը՝ փակեցի աչքերս: Գետնից մինչև առաստաղ հասնող պատուհանից՝ լույսը խանգարում էր աչքերիս, բայց և հուշում էր՝ նոր սկսվող օրը կարող է նաև անակնկալներով լիներ: Երկրորդ ծուխը քաշելուց հետո հասկացա, որ երեկ բաց թողեցի թիթեռնիկին… Իսկակա՜ն հրաշք թիթեռնիկի: Մի տեսակ չէի ուզում հավատալ: Սիրտս նրան էր տենչում, հոտառությունս կարոտել էր ելակի հոտը, աչքերս ՝ կանաչ աչքերին, մարմինս՝ նրա հպումին: Մի պահ աչքս ընկավ գետնին թավալվող փողկապիս. նույնսիկ նա էր կարոտել այդ աղջկան` փոքրիկ, անպաշտպան թվացող աղջկան: Անհույս դուրս հանեցի ծուխը թոքերիցս՝ հանգցնելով չավարտած ծխախոտն ու շրջվեցի մի կողմ ՝ փորձելով թաղվել քնի մեջ ու մոռանալ նրան: Բջջայինիս զանգը չթողեց: Նայեցի էկրանին՝ Աննան էր (դրա հավեսը չունեի): Արհամարհելով զանգը՝ կրկին շրջվեցի, բայց զանգը ավաղ չարհամարհեց ինձ: Կրկնակի ուժեղ նույն զանգը հնչեց: Նահանջեցի:
– Ալո՛:
– Բարի լույս: Ո՞նց ես:
– Բա՞ն է եղել, Աննա՛, – մի պահ մտածեցի՝ եթե «բան չլիներ», ինչ բառապաշարով պիտի խոսեի հետը:
– Ուզում եմ՝ հանդիպենք… Կիրակի է… Մի քիչ կշրջենք կաֆեներով… Ի՞նչ կասես:
Իսկապե՞ս մտածում էր, որ կհամաձայնեի:
– Կներես, հոգնած եմ: Ես քո նման տարին երկու ամիս արձակուրդի չեմ գնում:
– Ինչի՞ց ենթադրեցիր, որ ես տարին երկու ամիս արձակուրդ եմ գնում:
– Տեսնում եմ… Չեմ ենթադրում:
– Քեզ էլ անպայման կտան արձակուրդ: Համբերիր մի փոքր: Կարևոր նստաշրջաններ ենք ունենալու, այդ պատճառով մոռացել են քեզ:
– Մի օր էլ ես կմոռանամ ձեզ ու ամեն բան իր տեղը կընկնի:
Աննան ծիծաղեց: Էդ լրբի միայն ծիծաղն էր գեղեցիկ: Տիրեց ճնշող լռություն, ուզում էի անջատել, բայց ինչ-որ երևույթ խանգարում էր… Մտքերս: Մտքերով գնացի ելակի հոտով աղջկա մոտ, մինչդեռ Աննային թվաց, որ հարգելով իրեն՝ առաջինը չեմ անջատում:
– Դա՜վ, – առաջին անգամ կրճատեց անունս, – խնդրում եմ, թո՛ղ գամ քեզ մոտ:
– Կներես, տրամադրություն չունեմ: Այսօր տանից դուրս չեմ գալու:
– Էլի՛ դուրս մի արի՝ ես կգամ, մի բան կպատրաստեմ ՝ կուտենք, կխոսենք, կհանգստանանք միասին: Մենակ թե՝ գամ:
Չգիտեի՝ ինչ կարելի է անել, ճիշտ բառեր պիտի գտնեի համոզելու, որ չգար, բայց մի կողմից իսկապես մի մարդու կարիք ունեի: Առաջին անգամ էի նման բան զգում: Խորը շունչ քաշելով՝ համաձայնեցի ու չսպասեցի Աննայի ուրախ արձագանքին՝ անջատեցի բջջայինը: Բարձրացա: Մոտեցա ապակուն: Մի լավ ձգվեցի ու հասկացա, որ այնուամենայնիվ, եթե ինչ-որ մեկը ուզում է իր ժամանակը քեզ վրա ծախսել, ապա մերժելը նույնն է, թե ՝ հարստությունից ձեռ քաշելը. անիմաստ գործընթաց է: Որոշեցի մտքիցս հանել ելակի հոտով աղջկան: Այնուամենայնիվ դա մի հրաշալի պահ էր, որը ավարտվեց ու ես պատվով կավարտեմ նաև այդ հրաշալի պահի հիշողությունը. Աննան կօգնի ինձ՝ մոռանալու նրան:
Հավաքեցի ննջասենյակը: Մտա խոհանոց, սեղանին դրված քնաբերը չօգտագործված էր, քանի որ միշտ վախեցել եմ կախվածություն ունենալ դեղերից և երեկ, ինքս ինձ զսպելով, չխմեցի այդ դեղը՝ որոշելով բնական քնով սահմանափակվել: Բայց իրականում ամբողջ գիշեր նրա մասին էի մտածում. դաժա՜ն գիշեր էր, բայց և հաճելի:
Անցավ մեկ ժամ: Աննայից լուր չկար: Մի պահ մտածեցի, որ մոռացել է այցելության մասին ու նույնիսկ հասցրեցի ուրախանալ․ չէի ուզում, որ գար: Բայց ուրախությունս երկար չտևեց: Հնչեց դռան զանգը՝ ազդարարելով Աննայի այցի՝ տխուր փաստի մասին:
– Ողջո՜ւյն, – մխիթարանք կար ձայնի մեջ. խղճա՞ց, թե՞ ինձ այդպես թվաց, – ինչպե՞ս է իմ հրաշք կոլեգան: Առանց կոշիկները հանելու, լա՛վ, գոնե թե սրբելու, ներս մտավ ու սկսեց հիացմունքով քննել տունս՝ կարծես պալատ մտներ:
Ես գիտեի, որ Աննան շատ էր սիրում ամեն ճոխություն, բայց այդ փաստը նաև զզվանք էր առաջացնում: Մի պահ թվաց, թե հիմա կծնկի ու կխնդրի այս ճոխության «տիրուհին» դառնալ: Փա՜ռք Աստծո, նման բան տեղի չունեցավ: Ձեռքում գտնվող տոպրակները դնելով սեղանին՝ հենց խոհանոցի մեջտեղում հանեց կոշիկներն ու իրեն զգաց իրենց տանը, մինչդեռ նման բան չէի առաջարկել: Տոպրակներին ձեռք չտվեցի: Նա սենյակից սենյակ էր ճեմում, ես հետևում էի նրան (կարծես փոքր չար երեխա լիներ, ումից աչքդ չպիտի կտրես, որ հանկարծ մի բան չջարդեր) հենց հասավ ննջասենյակին, երեխայի նման, թռավ անկողնու մեջ ու ոգևորված բացականչեց.
– Շա՜տ փափուկ է: Այստեղի՞ց էիր խոսում հետս, – գլխով արեցի: Պատասխանիցս գոհ դեմքով նստեց մեջտեղում ու ոտքից գլուխ չափելով ինձ՝ ավելացրեց․
– Կուզենայի փորձարկեինք նրա փափկությունը, – սկսեց շոյել մահճակալը:
Ակնարկը, ինչ խոսք, տեղ հասավ, բայց վատն այն է, որ միայնակ փորձարկելով՝ ոչինչ չի ստացվի։ Ու՞մ վրա էր հույսը դրել, չլինի՞ իմ:
– Արի մի բան պատրաստենք, – մոտեցա Աննային, մեկնեցի ձեռքս՝ հասկացնելու, որ չի լինի այն, ինչին նա անհամբերությամբ սպասում է:
Աննան հիասթափված փնչոց արձակեց ու չընդունելով ձեռքս՝ ինքնուրույն վեր կացավ մահճակալից: Գնաց խոհանոց ու անցավ գործի:
– Էն Մուսաելյանը գիտե՞ս ինչ էր բարբաջում երեկ, – բամբասանքը սկսվե՜ց: Աննայի վատ կողմերից էր բամբասելը: Կարող էր օր ու գիշեր բամբասել մի մարդուց, վերջում արդարացնել նրան, իսկ հետո ընդհանրապես մեղադրեր քեզ, որ դու ես սկսել բամբասանքը, ոչ թե ինքը: Ես վաղուց էի դա հասկացել ու գտել այդ խոչընդոտի հաղթահարման ձևը. պիտի ուղղակի լռես ու չպատասխանես հարցերին:
– Իբր Սամվելյանը (նախկին դատախազն էր, այնքա՜ն էր մոռացել իր պարտականությունների մասին, որ հրաժարվելով դատախազի պաշտոնից՝ որոշել էր Ազգային Ժողով մտնել… Հենց այնպե՜ս… Առանց որևէ պատճառի) փողերի լվացմամբ է զբաղված, բայց ես հո գիտեմ, որ դա այդպես չէ:
Աննան աչքերը լցրեց, բայց մեղավորը ոչ թե Սամվելյանն էր, այլ սոխը, որին Աննան հանգիստ չէր տալիս:
– Թու՛հ, – դանակը շպրտեց մի կողմ ու վազեց ձեռքերը լվանալու,- աչքերիցս հինգ տարի արցունք չէր եկել: Աչքերս զարմացան:
Հինգ տարի առաջ՝ չորրորդ տարում, նա միայն լաց եղավ մոր թաղմանը: Հիշում եմ՝ Աննայի աչքից ընդամենը մի կաթիլ արցունք թափվեց, նա մաքրեց միջնեմատով ու զննեց շուրջբոլորը՝ ոչ ոք չպետք է նկատեր նրա արցունքը:
– Ես տեսել եմ, Աննա՛, – արտաբերեցի ու ափսոսացի, որ նման խոստովանություն արեցի:
Աննան, թռչոցը հանելով կարմրած աչքերից, մի պահ ինձ նայեց, հետո անտարբեր հայացք նետելով բջջայինիս՝ ասաց.
– Խոստովանի՛ր, նկարահանել ես չէ լացս, – անկեղծ՝ նման տգիտության պատրաստ չէի:
– Չէ, Աննա՛: Բայց չմտածես, որ իմ ձեռքից կկարողանայիր փախչել,- Աննան քմծիծաղեց, լարեց որսացողի հայացքն ուսերիս ու ոտնաթաթերի վրա մոտեցավ:
– Ես չէի էլ պատրաստվում փախչել: Դու երևի միակ մարդը դարձար իմ կյանքում, ով լացիս ականատեսը եղավ, բայց մի բան էլ ես ասեմ…, – նա ավելի մոտեցավ ինձ՝ զգացի օծանելիքի սուր հոտը, շրթներկի՝ դեղձը, տաք շնչառությունը՝ ականջիս, նա շշուկով ավելացրեց․ – Դա շատ կարևոր գաղտնիք է ու պիտի հասկանամ, որ իսկապես ոչ ոք չի իմանա դրա մասին, – ի պատասխան նրա ասածին՝ բռնեցի պարանոցն ու մոտեցրի դեմքը շուրթերիս։ Զգացի, որ պատրաստ է տեղում տրվելու ինձ.
– Թքա՛ծ ունեմ ՝ ով է տեսել լացելդ: Մոռացի ինչ–որ ասացի,- բաց թողեցի նրան, բայց տեղից չշարժվեց։ Նայեցի աչքերի մեջ ու ամբողջ հոգով արտաբերեցի,- խնդրում եմ, ինձ մենակ թող: Գնա՛ իմ տնից:
Աննան թեթև գլխով արեց, վերցրեց կոշիկներն ու դուրս փախավ տնից: Գնացի ննջասենյակ, մոտեցա պատուհանին ու հետևեցի Աննային: Նա հենվեց իր մոխրագույն FORD-ին, ափով փակեց բերանը: Լաց էր լինում (ի զարմանս ինձ):
Կես ժամ անցավ, բայց Աննան այդպես էլ չհեռացավ: Նա այդպես հենված մնաց այնքան ժամանակ, մինչև որոշեցի դուրս գալ:
Վազեցի դուրս: Նա հիստերիկաբար փնչացրեց ու բացեց մեքենայի դուռը (իբր ուզում էր ցույց տալ, որ նեղացած է), վազեցի նրա մոտ ու հասցրի կանգնել մեքենայի դիմաց, որ տեղից չշարժվի: Գլուխը հանեց պատուհանից ու որքան բավականացրեց ուժը՝ գոռաց.
– Լսիր ա՛յ էգոիստ, չքվի՛ր աչքիցս,- ուշադիր ինձ էր նայում: Մի պահ ափսոսացի՝ նման արարքիս համար:
– Դո՛ւրս արի մեքենայից, – հաստատ էի որոշել՝ ներողություն կխնդրեմ:
– Ռա՛դդ քաշիր: Աստված քեզ այդպիսի գեղեցկություն է տվել, բայց այն օգտագործում ես էգոիստությունդ ցույց տալու համար: Հոգիդ այդքան սիրուն չի, որքան դեմքդ:
Նրա բառերը վերջնականապես խոցեցին ինձ: Սիրտս սկսեց արագ խփել, թվում էր՝ դուրս կթռչի կրծքավանդակից. բանտարկված թռչունի էր նման: Ձեռքերս քաշեցի մեքենայի դիմամասից՝ թույլ տալով հեռանալ: Աննան, կարծես հասկանալով, որ իմ վիրավորանքը չնչին էր նրա վիրավորանքի դեմ, դուրս եկավ մեքենայից ու գրկեց ինձ: Ես սառը հայացքով նայում էի մի կետի: Պարանոցիս զգացի արցունքների հետքերը, տաք շնչառությունը:
– Կներես, ես գիտեմ, որ դու այդպիսին չես: Պարզապես երբեմն ինձ հունից հանում ես, – աչքերն ուղղեց ինձ: Նրա աչքերի մեջ և՛ ցավ կար, և՛ չհասկացվածություն: Առաջին անգամ կենդանական բնազդներով տարված կինը բացեց իմ առջև իր թաքնված նրբությունը, սակայն դա երկար չտևեց:
– Արի ներս գնանք, անձրև է սկսվում, – ձեռքերը պարանոցիցս հեռացնելով ասացի՝ հայացքս վեր հառելով: Չնկատեցի՝ ինչպես էր ամպել: Քիչ առաջ արև էր, ազնիվ խոսք: Ամպերն էլ Աննայի նման մռայլվեցին ու տխրեցին:
– Ներո՞ւմ ես ինձ, – տեղով հույս էր:
– Ես չեմ մեղադրում: Դու ճիշտ էիր:
Արագ քայելով մտանք տուն: Աննան խորը շունչ քաշեց ու նստեց բազմոցին: Ազդված սեփական լացից՝ նա հայացքը սառեցրել էր մորս նկարին և ուշադիր զննում էր նրա նուրբ դիմագծերը։ Թեյնիկը ազդարարեց ջրի եռալը: Բաժակի մեջ թրմելով թեյանյութը և ավելացնելով հանգստացնող որոշ բույսերի մնացորդներ՝ մեկնեցի Աննային: Անգամ եթե ես թունավորած լինեի թեյը, նա նույնիսկ չէր հարցնի, պարզապես կխմեր՝ համարելով իր կյանքի վերջին թեյը։ Այնքան անտարբեր էր դարձել ամեն ինչի հանդեպ (կյանքից դասեր քաղելով և փորձված լինելով ՝ մտածում էի, որ ձևեր է թափում):
– Դու քանդակի նման ես՝ սառը, գեղեցիկ, անձեռնմխելի։ Թվում է ՝ եթե քեզ դիպչեն, գեղեցկությունդ կարող է փուլ գալ: Ես քեզ նմանեցնում եմ Միքելանջելոյի Դավթին, – նա մեղավոր վերցրեց բաժակն ու մի կում արեց: Կանգնել էի նրա դիմաց ու չէի հասկանում, թե ինչ է ուզում ինձնից: Բայց չհասցրեցի հարցնել, երբ Աննան հայտնեց իր ցանկության մասին, – Դա՛վ, մի գիշեր… Միա՜յն մի գիշեր ու էլ քեզ չեմ անհանգստացնի:
Երևի մոռացել էր, որ երկու տարի առաջ մենք ունեցել էինք այդ «մի գիշերը»: Նա ծանրորեն բարձրացավ, մոտեցավ ինձ ու մատը սահեցրեց շրթունքներովս, հետո մատները կամաց սահեցրեց վերև՝ շոշափելով գանգուրներս: Քիչ անց նա ըմպում էր շրթունքներս՝ ցանկանալով, որ գրկեի իրեն:
– Սա մեր վերջինն է լինելու…,- ասացի՝ մի կերպ պոկվելով շրթունքներից: Նա գլխով արեց: Եվ ես կատարեցի նրա ցանկությունը:
շարունակությունը՝ այստեղ
