Ամեն ինչ ավարտվեց, եւ ոչինչ չէր սկսվել։
Հ․ Էդոյան
***
Առավոտ ա։ Բոլոր օրերի պես՝ սովորական ա արեւը, որ կամաց ծիկրակում ա պատուհանից, ամպերը, որ ցրված են քաղաքի տարբեր մասերում։ Սովորական ա զարթուցիչի ծնգոցը, առաստաղը, որ քիչ ա մնում կուլ տա ինձ, ի վերջո սուրճը, որ հիմա խառնում եմ, ու պատուհանը, որից որոշեցի դուրս նայել։ Բայց փողոցում մի բան էն չի, ինչ-որ պակասություն կա։ Չգիտեմ ինչ, բայց անորոշություն ու տագնապ եմ զգում։ Շարիկը․․․
«Տեսնես որտե՞ղ ա փոքր աչքերով, երկար ու կախ ականջներով, անհանգիստ պոչով, ոսկեգույն ու կիսասեւ մորթով սովորական շունիկը։ Հանկարծ բան եղած չլինի»,- մտածում եմ ու հազիվ հասնում տան փոքր գրադարանին, որտեղ արդեն տասը տարի ա՝ կորցրել եմ թաշիկնակս ու չեմ գտնում։ Է՜, շեղվեցի, կներեք։ Վերցնում եմ գիրքը, որ որոշել եմ վերընթերցել ու նորից հասնում պատուհանի մոտ՝ սպասելով Շարիկի հաչոցներին։ Զարմանալին էն ա, որ ինքը հիմա պիտի պաշտպաներ բակը այլ շների ներխուժումից ու անծանոթ մեքենաներին, նեգատիվ մարդկանց արտագաղթելու տոմս ընձեռեր Բանգլադեշի Օհանով փողոցից։
Վայ, լավ, հենա` Արայիկի հետեւից գալիս ա։ Արայիկը բակի երեխեքից ա՝ շատ խելացի, հումորով, զուսպ։ Իրան շատ եմ սիրում, ինքն էլ սիրում ա Շարիկին, խաղում ա հետը, կեր տալիս, խնամում։ Մի օր, երբ օգնում էր շենքի աստիճանները բարձրանայի, ասեց. «Գրիշ ձյաձյա, գիտե՞ս, կենդանիները ավելի մարդկային են, քան մենք»։ Գլխով արեցի։ Իհարկե, շոկի մեջ եմ մինչեւ հիմա էդ բառերից ու երեւի ամբողջությամբ չեմ էլ հասկացել, բայց գիտեմ, որ էս տղան շատ կարեւոր մարդ ա Շարիկի համար։ Ես էսքան ուրախ ու թռվռուն չեմ տեսել էս շունիկին։ Շատ ա սիրում բակի մարդկանց, լիզում ա իրանց ոտքերը, ձեռքերի մատները, եթե չափից դուրս հավանում ա որեւէ անծանոթի՝ թռնում ա վրան, հոտոտում։ Իհարկե, շատերը վախենում են, հուշտ լինում, բայց էդ իրան չի խանգարում, որ խաղա, վազի, ցույց տա միջի կյանքը ու ընկերություն անի։ Հա, Շարիկը շատ լավ ընկեր ա` հավատարիմ մարդկանց համար, Արայիկն էլ վկա։
***
Վերջապես Արայիկը որոշեց, որ պիտի հանգիստ թողնի շանը։ Շարիկը մի քիչ հիասթափված, բայց եւ հոգնած քայլերով հասնում ա Մարտինի խանութի մոտ ու թինկը տալիս։
«Այ քեզ բան, էս ովքե՞ր են». մտածում եմ։
Տղաների մի խումբ, երեւի վեցն են, թե յոթը, մեծ քարերը ձեռքներին մոտենում են Շարիկին։ Մեկի ձեռքից քարը միանգամից վայրէջք ա կատարում շունիկի ոտքին։ Շունիկը վեր ա թռնում ու, հազիվ իրան թափ տալով, փորձում ա փախնի ավազակախմբի հարձակումից։ Ես, որ սրտից թույլ մարդ եմ ու երեկ վալերյանայիս կաթիլները վերջացել են, հայացքս փորձում եմ փախցնել կատարվելիք ոճիրից։ Բացում եմ գիրքը, որ շեղվեմ։ Աչքս ընկնում ա մի էջի, որի վերևի մասը պատռված ա, ներքևը՝ մի փոքր մաշված, հին տպագրություն ա։ Առաջին փրկված տողը, որ կարդում եմ, սառում եմ։ Արյունս ավելի դանդաղ ա սկսում հոսել, սրտիս զարկերը դանդաղում են։ Քրտնում եմ։ Սառը քրտինք, որ սովորական չի։
«Խի՞ ա էսօր սաղ թարս, արաաա՜ա»-մտածում եմ, ձեռքերս հարվածում սեղանին։
Գլխիս մեջ զրնգում ա էդ երկու տողը, նորից հայացքս թեքում եմ պատուհանից դուրս։ Շարիկի դեմը փակել են, էլ չի կարա փախնի։ Կրկնում եմ տողերը ու արցունքի առաջին կաթիլը ընկնում ա գրքին՝ ծանր, ոնց որ ռումբը։
․․․հոգեհանգիստ, գալիք սերունդ,
քո շիրիմին
***
Հինգ րոպե տեւած դողից հետո ես էլի սթափվում եմ ու նայում գործողությունների հետագա ընթացքին։ Մի չաղ տղա երկաթե ձողով հասցնում ա Շարիկի մռթին։ Իհարկե, շունիկի մոտ արթնանում ա գոյատեւման բնազդը․ դուրս ա ցցում ատամները, երկար ճանկերը ու բռնում ա երկաթե ձողը։ Մյուսները սկսում են քարկոծել, ու որքան տկտկում ա տան ժամացույցը, էնքան Շարիկը ուժասպառ ա լինում ու ընկնում։ Վերջին անգամ էդպես ընկել էր, երբ իրա սիրած ուտեստն էի տարել՝ ոսպով ճաշի մնացորդներ, համեմված չոր լավաշով ու մի կտոր մսով։ Բայց էդ ընկնելու ժամանակ ինքը ուղղակի կուշտ էր ու ուզում էր քնել։ Իրա ատամները փշրված չէին, թաթը կոտրված չէր։ Սարսափած նայում եմ գրքին ու կարդում հաջորդ երկու տողը։ Ստամոքսս լարվածությունից սկսում ա ցավալ։ Գլուխս ջրի մեջ կորել ա։ Շուտով՝ արցունքների անկանգ հոսքը ռմբակոծում ա ամբողջ գիրքը։
մարդու նման վառ կապիկին
հոգեհանգիստ
***
Շարիկը ընկած ա։ Մարտինը (թարսի պես) դուրս չի գալիս խանութից։ Տղաների ամբողջ խումբը հասնում ա շունիկի վրա։ Սկսում են խփել գլխին։ Էն նույն չաղ տղան, որ առանձնապես չէր մասնակցում քարկոծելու գործընթացին, վերցնում ա գետնին ընկած գարեջրի շիշը, ջարդում պատին ու, ժպտացող հայացքը չթեքելով շունիկից, մտցնում ա ողնաշարի մեջ։ Արյունը, ոնց որ ջրվեժ, իջնում, լվանում ա ամբողջ փողոցը։ Շարիկը նվվում ա՝ նորածին լակոտի պես։
Ողբում եմ։ Ոտքից գլուխ՝ ոչինչ չեմ զգում։ Շարիկի աչքերը իմ փոխարեն գոռում են բանաստեղծության վերջին տողերը։ Անմեղ աչքերը։ Պլպլան աչքերը։ Սովորական աչքերը, որ էդպես էլ չփակվեցին, չռված մնացին՝ դեպի Արայիկի տունը։
եւ ամպամած ու ամպ դարձած
իմ չոր հոգուն
հով երկնքում
հանգիստ, հանգիստ։
