* * *
Սերը երբեմն այսպիսին էլ է լինում՝
աղքատ մարդու սառնարանի նման․
առավոտյան բացում ես՝ բան չկա,
կեսօրին ես բացում, նորից ոչինչ:
Երեկոյան էլ ոչինչ չի լինի,
բայ դու մեկ է, կբացես․
կանգնած նայում ես,
դատարկության մեջ վառվող լույսից ես նեղվում…
Բայց սառնարանին ի՞նչ, որ դու սոված ես:
Ո՞վ է մեղավոր, որ սիրահարվել ես։
* * *
Այն տարօրինակ պսակադրությունից հետո
ամեն գիշեր նույնն է.
քաղաքի դուռը փակվում է,
անջատում են լույսերը, հետ քաշում կամուրջները,
խոնավ փողոցներում շարժվել են սկսում ստվերները,
որոնց չեն ուղեկցում մարդիկ.
տեղափոխվում եմ մի պատուհանից մյուսը,
նայում եմ գիլյոտինով հրապարակին,
մեծ գետին՝ լցված արյունով
և հիշում եմ, որ ինձ խրատում էին երեխա ժամանակ՝
քիչ սիրիր ինքդ քեզ,
մեկ է՝ ուրիշին ես սիրելու:
Այն տարօրինակ պսակադրությունից հետո
բոլոր գիշերները, որոնք պետք է քոնը լինեին,
Բարդուղիմեոսինն են։
* * *
Մի ամբողջ արվեստ է բոնսայը`
մեծը վերածել փոքրի,
իջեցնել սերը մինչև ընկերություն:
Նախ ձեռքերը կկտրես արմատից,
որ չկարողանա շոյել քեզ
ապա կծարավեցնես`
չծաղկի գարնանը մեծ ծաղիկներով:
Տարիներ են պահանջվում, հակառակ դեպքում
նա այդ փորձն ունի՝
հաստատ թզուկ կդառնա։
Ժամանակը կանցնի,
դու կունենաս գաճաճ ծառերի այգի,
որտեղ շատերը մոռացել են,
իսկ հիմա հերթական տնկին է մոռանում՝
ինչպիսին էր բաոբաբը Աֆրիկայում:
Մի մեծ ծառ, մեծ տարածության եզրին,
դրանից այն կողմ՝ դատարկություն…
Հերթական տնկին մոռանում է սա…
Իսկ հետո,
երբ օգոստոսն իջնի պարտեզի գլխին,
երբ այնքան քաղցած լինես, որ ջուր էլ կուտեիր,
երբ հասկանաս,
որ բոնսայը միրգ ու ստվեր չունի,
դու կհիշես այն,
ինչ նա մոռանում էր:
* * *
Ո՞վ էր այն հյուրը,
որ եկավ մեր հարսանիքին
և գինին ջուր դարձրեց։
Ջուրը ափեր գծեց,
կամուրջներ տարավ ծովի մեջ։
Ես սովորեցի ծովով քայլել,
ես սպասում եմ։
Ես սպասում եմ նույնիսկ սպասելուց հետո,
գուցե գոնե մեկ կամուրջ ինձ ափ հասցնի…
Կգայի ու քեզ ցույց կտայի այն տեղը,
Որտեղ արձակումն է ձկան:
* * *
Անգինս,
դու պետք է ինձ ավելի վաղ հանդիպեիր,
երբ ես դեռ կողոսկր էի,
երբ ես դեռ կտեղավորվեի սրտիդ մոտ:
Հիմա ուշ է,
ոսկոր եմ՝
կրծելու համար նետված կյանքին։
Ասացի՝ կուլ չգնամ, սկսեցի աճել,
Էլ ինչպե՞ս կգտնես պստլիկ կողը կատարյալ կմախքի մեջ…
Անգինս,
պետք է խոր լինես գերեզմանի նման,
որ այսքան ոսկոր տեղավորես։
Ամբողջ ուժով պետք է գրկես ինձ,
գուցե ճանաչես իմ մարմնի ինչ-որ մասը,
շոշափես ողնաշարս, ծնկներիս հոդերը․․․
Այս ամենը աճել է մեկ կողոսկրից,
երբ սովորում էի կռանալ ու փախչել…
Անգինս,
այնքան եմ լացում, կարծես
ծնվելուց ի վեր չեմ դադարել լացել։
Ի՞նչն է ստիպում լացել երեխաներին,
երբ նրանց ծնողներին քնեցնում են և
արյունոտ մարմին հանում նրանց որովայնից։
Սա է ստիպում լաց լինել:
Մինչ այդ նրանք հանգիստ էին, տաք,
սրտի բաբախյունն էին ունկնդրում.
ես մինչ օրս լացում եմ,
քանի որ մի անգամ,
անասելի վաղուց
քեզ քնեցրել են և գլուխս հանել մեջիցդ…
Անգինս,
գիշերելուց երկու ժամ առաջ,
երբ ոսկորները դադարում են ճռճռալ,
իսկ արևն այնպես է մայր մտնում, որ չեմ էլ կարող տեսնել,
հիշում եմ, որ մի ժամանակ,
անասելի շատ վաղուց
ես մոտ էի տաք, արյունոտ սրտին,
իսկ հետո ինչ-որ բան պատահեց
և երբ արթնացար, ես արդեն մեծ էի։
Այդ ժամանակվանից միշտ լացում եմ
և հասկանում եմ, որ կանայք ու երեխաները
լացելու մեկ պատճառ ունեն.
Անգինս,
հիմա արդեն ուշ է,
հիմա ի՞նչ իմաստ ունի գուշակությունը
և հոգու որոնումը:
Դու պետք է ինձ ավելի վաղ հանդիպեիր,
երբ անունս դեռ կողոսկր էր,
երբ դեռ կտեղավորվեի սրտիդ մոտ:
Հիմա արդեն այդ դատարկությունն էլ է սպիացել,
և ես էլ ողնաշար ունեմ,
գանգ, ծնկահոդեր…
Անգինս,
մինչ ինձ գտար,
մինչ դու քնած էիր,
ես ոսկրակույտ դարձա։
* * *
Եթե ճանապարհները առվակներ լինեին,
մինչ քաղաք հասնելը կցամաքեին։
Բակերի պես թե ցանկապատվեին,
ու եզրերին կապված լինեին շներ՝
վարժեցրած և կատաղի,
մեզ կճանաչեին ոտքերի ձայնից
ու եթե նեղանային կամ ուղղիղ ասեին՝
ուր կտանեն մեզ․
օդապարուկներ կուղարկեինք երկինք
և թղթե օձեր։
(Օձը երկնքում անվնաս է,
թույնը թողնում է քարի վրա)
Եվ այլևս ձեռք չէինք բերի
նյարդային սովորությունը՝
մի երկրից մյուսը գնալ-գալու։
* * *
Ահա ևս մեկ օր..
ահա ևս մեկ օր, որում ոչինչ չի պատահի։
Կարծես թերմածքի սեղանի մոտ են սովածիդ նստեցրել,
ու հիմա փնտրում ես՝
գուցե ոսկորներից մեկի վրա միս է մնացել,
սեղանին՝ խմորեղենի փշրանքներ,
կամ գոնե ամբողջական մնացած մի բան։
Աղի էր, և նրանք չհավանեցին։
Մյուսները չէին սիրում։
Ծիծեռնակի պես,
որ հավաքում է ցեխ, մորթի, ծեղ
և հյուսում բույնը,
դու էլ կօգտագործես ամեն ինչ։
Անհամ օրը քաղցրացնել է պետք,
պետք է շատ աշխատել։
Վրացերենից թարգմանեց Ասյա Դարբինյանը
