Ժաննա Հայրապետյան
Ես ժաննան եմ, ազգանունս` Հայրապետյան։ Իմ անուն-ազգանունը ոչինչ չի տա ձեզ։ Հենց հիմա, երբ լսեցիք իմ անուն-ազգանունը, ձեր աչքերը չփայլեցին երջանիկ երանությամբ։ Իմ անուն-ազգանունն ասելիս ես չեմ տեսնի ձեր դեմքի հպարտ ու խրոխտ արտահայտությունը։ Ոչ հարուստ եմ, ոչ պաշտոնյա։ Յուրահատուկ ոչինչ չկա թաքնված, որ դուրս թռչի անուն-ազգանունիս տակից ու հանրահայտ դարձնի ինձ։ Ոչ էլ գոնե հաջողակ եմ, որ հարուստ ու պաշտոնյա չլինելով` բախտը ժպտար անուն-ազգանունիս ու վեր֊վեր թռցներ ինձ բախտի երկնակամարում։ Հաջողակ լինելու համար ախր շատ ձախողակը դուրս եկա։ Հեմինգուեյը ափսոս չճանաչեց ինձ։ Իմ մասին էլ հավանաբար վեպ կգրեր ու իր վեպի ծերունու նման հայտնի կդարձներ ինձ։ Նույնիսկ վեպի ծերունին, որ նշանավոր վեպի հերոսը դարձավ, որովհետև սարսափելի salao ( ձախողակ) էր, կնախանձեր ինձ կամ կուրախանար, որ իրենից ձախողակն էլ կա աշխարհիս երեսին։ Ափսոս ես էլ չճանաչեցի Հեմինգուեյին, գոնե հիմա ինձ ներկայացնելիս ձեզ պատմելու բան կունենայի, թե ոնց ծանոթացանք, ու ես ինչ զգացի, երբ Հեմինգուեյը ողջունելիս սեղմեց իմ ձեռքը… Իմ կյանքի նշանավոր իրադարձություններից մեկը ֆուտբոլը դարձավ։ Ահա թե ինչ պիտի պատմեի ձեզ, հենց սկզբից։
Ախր ես երբևէ ֆուտբոլ չեմ խաղացել ու երբեք չեմ տարվել ֆուտբոլով։ Բայց կյանքիս քառասուներորդ տարում, երբ կորոնաչարիքը փակեց բոլորիս տներում, բախտը վերջապես ժպտաց ինձ դիմակի տակից, ու ես մի խումբ հրաշալի մարդկանց հետ հայտնվեցի Կորոնաֆուտբոլի գրական դաշտում, որտեղ խաղը իսկական հեքիաթի նման է։ Մանկության էն հեքիաթի, որ Գեղամ պապն էր մեզ պատմում Թագվոշ բաբայի մասին ցուրտ ու մութ տարիներին։ Պատմում էր ու կլորիկ մատներով գազեթի մեջ փաթաթում թութունը։ Այս մի քանի ամիսների ընթացքում խաղացի ու հասկացա, որ ֆուտբոլը կյանքին շատ նման է։ Դու քեզ համար չպիտի խաղաս։ Քո պարտությունը քո թիմի պարտությունն է։ Իսկ հաղթանակդ մատաղի նման պատառ֊պատառ բաժանվում ու հավասար բաշխվում է թիմիդ բոլոր անդամների մեջ։ Ես երբեք չէի մտածել՝ եթե այս պահին պարտվեմ կյանքիս խաղում, քանի՞ հոգի է իմ շրջապատում պարտվելու ինձ հետ ու քանի՞սն են պարտված գլուխները կախելու… Կորոնաֆուտբոլը սովորեցրեց ինձ միայն հաղթելու համար խաղալ կյանքի դաշտում, որովհետև դու մենակ չես… Դու մենակ չես, մենակ չես, մենակ չես… Ֆուտբոլն ինձ սովորեցրեց ճիշտ գնահատել հնարավորություններդ ու ամեն րոպե մտածել անհնարինն անելու մասին։ Ճիշտ հասկանալ տեղդ ու դերդ։ Ճիշտ հասկանալ, թե դաշտի որ մասում պիտի լինես ու երբեք դատարկ չթողնես տեղդ։ Ֆուտբոլն ինձ սովորեցրեց, որ խաղի յուրաքանչյուր րոպեն կարևոր է, ցանկացած րոպե կարող է քեզ մոտեցնել հաղթանակին կամ պարտությանը։ Կորոնաֆուտբոլը հեքիաթի նման էր։ Ցանկացած հեքիաթ էլ մի օր ավարտվում է։ Կարևորը, որ մանկության հեքիաթների նման լինի ու տաք հիշողություններ թողնի։ Կորոնաֆուտբոլ հեքիաթն ավարտվում է, բայց չի վերջանում այսքանով։ Դեռ խնձորները չեն ընկել երկնքից։ Հեքիաթը հին է` եղել է, չի եղել…
Սառա Խոջոյան
Չէ չէ մի, մեծ կնիկ, տարիքն ի՞նչ կապ ունի, ես նույն մարդն եմ, նույն ավյունով ու եռանդով, թու թու թու։ Նույն ջահելը, նույն աղջիկը, որ դպրոցում ֆուտբոլ էր խաղում՝ կոշիկներով տղաների ոտքերը ջարդելով, քանի որ ես միշտ առաջ էի գնում։ Ասում են՝ անունս է մեղավոր։ Հերիք չի Խորհրդային Ադրբեջանում եմ ծնվել, ծննդականս էլ են այնտեղ հանել, քանի որ իմ հրեական անունը՝ Սառա, 1983-ին Հայաստանում հայկական չէր ու չէին գրանցում, իսկ աղջիկ չունեցած պապիկս ամեն գնով իր առաջին՝ աղջիկ թոռան անունը պիտի մոր անունը դներ։
Այս անունը, որ, ի դեպ, թագուհի ու տիրուհի է նշանակում, ու դե հիշում եք՝ աստվածաշնչյան Աբրահամի կնոջ անունն էր, իսկապես ինձ առաջ մղողն է՝ կյանքում, վազքում, ֆուտբոլում, կորոնաֆուտբոլում։ Հիմա, 2030-ին, համաճարակի հաղթահարումից տարիներ անց, երբ կարճ կտրել եմ մազերս, հագել եմ ամենասիրուն համազգեստս ու էկել Երեւանի Հանրապետության Հրապարակի խալու մեջտեղում կանգնել, սպասում եմ, որ կոպեկը գիրուղուշ անեն ու, ինչպես միշտ, բախտս բերի՝ գնդակը առնեմ ոտքերիս տակ ու գնաաաաամ առաջ։ Սիրով, կորոնապաչ։
Հասմիկ Սարգսյան
Շատ եղավ: Շատ թեմա: Շատ նորություն: Շատ կովիդ: Շատ քաղաքականություն: Շատ ինտերնետ: Շատ սկանդալ: Շատ բամբասանք: Շատ իմը-քոնը: Շատ շահախնդիր ու օպորտունիստ սեր: Շատ շոուբիզի ստանդարտներով գրված երգ: Մարդիկ շատ: Մարդկանց՝ շատ (մանավանդ բնիկներին): Տասնմեկ անգամ շատ: Տասնմեկ մետր շատ … Լիներ հեռու մի անկյուն: Լիներ հեռու մի Հեռվաշեն, ասում ա Աննան: Լինեինք հեռու՝ բանից բեխաբար: Հեռու կովիդներից ու քոմենթներից ու բնիկներից: Ու տենց Կորոնաֆուտբոլի պենալս առնում եմ, տասնմեկի ամեն մետրս ու շառս հավաքում, վերմակս գցում եմ ուսապարկս ու ճամփա ընկնում իմ գտած Հեռվաշենը, որի տեղը ես էլ կարգին չգիտեմ: Փողոցներ, խաչմերուկներ, կանաչ-կարմիր լույս, գնում եմ, գնում, մինչև հասնում եմ մի այգի: Իսկ այգի իզ դը նյու քուլ: Ինչ բարերն ու փաբերը փակվել են, ու քանի ցրտերը չեն ընկել, քաղաքը ստեղ ա ջահելություն անում: Ֆուտբոլ, բադմինտոն, մեդիտացիա, սուինգ, սեղանի խաղեր, ալկոհոլային խմիչքներով խաղեր … էստեղ-էնտեղ բարձրախոսներով երաժշտություն՝ ամառը քաղաքում, ուշացած ներում, սերը դեկտեմբերին… «Քո մեղքը չէ աշխարհն ինչպես որ կա, քո մեղքը կլինի, եթե էսպես էլ մնա …»1: Մեկ էլ զուգահեռ տիեզերքներից երկու արբած ջահել՝ աղջիկ ու տղա՝ սանրած մազերով, նորաձևության վերջին ճիչը հագներին, որ մթան մեջ մի կերպ կողմնորոշվում են՝ մեքենայի դուռը ոնց բաց անեն, ներսում տեղավորվեն: «Էս գնացքների ու էլեկտրական ավտոբուսների քաղաքում մեքենաս որն ա, ախ-ախ»,- ըստ ադաթի փնթփնթում եմ մտքումս մեքենայի կողքով անցնելիս: «Հալլօօօօօօօօ», – կոկորդով մեկ գոռում են արբածն ու արբածուհին: Շրջվում եմ թե չէ, ամաչելով ձեռքները դնում են դեմքներին ու ձայները կտրում են: Ծիծաղս գալիս ա, ձեռքով եմ անում, թե՝ հալօ, հալօ, հազար հալօ: «Դու բիս ֆոլ նե՛թ՝ չափազանց սիրալիր ես»,- գոռում ա աղջիկը, – «ուի լավ յուուուու~՝ մենք քեզ սիրում ենք»,- հարբած-հարբած աղմկում են հետևիցս:
Գնում եմ գնում, հասնում այգու ամենավերջին անկյունը, վերմակս փռում եմ, դիմակս հանում, հարմար տեղավորվում եմ ու լուռ սպասում, թե ընկերներս երբ են դուրս գալու՝ ասուն ու վարակակիր աշխարհից ապահով հեռավորության վրա: Կամաց-կամաց լույսի կետիկներ են անձայն հայտնվում էստեղ-էնտեղ, օդում սահելով՝ խզբզում գծեր ու շրջաններ: Լուսատիտիկ մեկ, լուսատիտիկ երկու, լուսատիտիկ երեք, լուսատիտիկ տասնմեկ … Լուսատիտիկների սիմֆոնիա ծառերի ստվերում՝ մթանն է՛լ ավելի կորած մարգագետնի վրա: Սահում են ու իրար լույսերով իշմար տալիս, թե՝ փնտրվում է սեր: Լուսատիտիկների երգն անձայն ա ու անդիմակ: Ու մնացած աշխարհը իր բանական ու պատեհապաշտ մարդկանցով, չսերերով ու չերգերով դառնում ա անիմաստ, իր բոլոր սկանդալներն ու բնիկներն ու դիմակները առնում ա ու հայդա, թռչում հեռու-հեռու: Ես եմ, լուսատիտիկներս ու այգու հեռվում հազիվ լսելի ջահելություն անող քաղաքը: Տեսնես՝ պենալս տեղ հասա՞վ:
1 “Es ist nicht deine Schuld, dass die Welt ist, wie sie ist, es wär’ nur deine Schuld, wenn sie so bleibt”, https://www.youtube.com/watch?v=kRrP-bZvD2s.
