Վալենտինա Կոլոննա/Ամպը, որ զբոսնում է մայթով

Գրքի երեւանյան միջազգային յոթերորդ փառատոնի հյուրն էր իտալացի բանաստեղծուհի վալենտինա Կոլոննան, որը նաեւ երաժիշտ է եւ հետազոտող։ Ներկայումս բնակվում է Իսպանիայի Գրանադա քաղաքում։ Հեղինակել է պոեզիայի երեք ժողովածու։ Տասնվեց լեզուներով թարգմանված նրա բանաստեղծությունները հայտնվել են զգային եւ միջազգային կարեւոր պարբերականներում։ Հաջող է նաեւ նրա գործունեությունը որպես հետազոտող, նա զբավղում լեզվաբանությամբ։ Որպես դաշնակահար նա թողարկել է 3 սինգլ իր դաշնամուրային ստեղծագործություններով եւ «PianoPoetry. Resonances» խորագրով դաշնամուրային ստեղծագործությունների եւ պոեզիայի ալբոմ։
Վալենտինա Կոլոննայի հետ զրույցը ձայնագրված է փառատոնի ժամանակ, այն վարում են Գրիգոր Ղազարյանն ու Անահիտ Ղազախեցյանը։
Բանաստեղծությունները վերցված են Գրքի երեւանյան միջազգային յոթերորդ փառատոնի շրջանակներում տպագրված գրքույկից, թարգմանել է Գրիգոր Ղազարյանը։

***

Թուրինի պողոտաները
փետրվարի սկզբին, երբ
արեւը տաք է, բայց
բույսերն էլի լաց են լինում․

Այստեղ՝ Սաբոտինո հրապարակում
նարնջագույն տասնհինգ համարի վրա
աշխատավորների ժամանակվա փոշին է,
հին Լանչայի¹, որ գիտես՝
մի լքված կյանք է –
վարդագույն-կապույտ կոտրված ապակիներ,
որոնց մոտ կանգ էի առնում մխիթարելու։

Վերադառնում ենք գյուղ, որտեղ
մանկությունը հուշ է՝ վեր տանող աստիճաններով,
ծխից դեղնած տնով, կծիկով, որ
դռնից փախուստն է արձանագրում
դեպի ննջարան՝ որ հետո ցատկի
հայելու առջեւ՝ անկողնու փայտերին՝
այն կահույքի, որ լի է նավթալինով։

Ամեն երկուշաբթի անցկացնելիս
միտքը սեւեռել լարերի վրա եւ ամեն ամուկից
զգալ, որ հայացքդ խոնարհվում է
գետնին։
Այս տրամվայը տարիներ շարունակ ագուցում է
մեր անցուդարձի թաղամասերը։
Թաց գծերի վրայով անցնելով
ամեն կանգառում կանգնում է,
բայց ձյան միջով անգամ շարունակում։
Երկաթի շրխկոցն է այս,
որ միշտ մեզ պահել է- ուժասպառ՝
միասին։

***

Մինչ անցնում է մեռյալների նավը
Միջերկրականով եւ խորտակվում,
Ես էլ հանգչում եմ հետզհետե։

Հանգչում եմ դանդաղ, կիսաձայն։

Խոտը մեռնում է արժանապատվորեն,
իսկ ես խոնարհվում եմ դեպի
հարակից ցողունը։ Դեղին հրանուկը,
կարմիր մանուշակը մենավոր, ծաղիկը
դաշտի, երբ մարտնչում է գարունը։

Ես փրփուրն եմ կախված ծաղիկների մեջ՝
մանուշակագույն, որոնք բարձրանում են՝ ինձ համար
անանուն, քանի որ կարոտի մեջ այս
յուրաաքնչյուր պահ բացակայություն է։
Քո ամենաաշխույժ բացակայությունը, որ
Ինձ քամուց խոնրահված է պահում։

***

Ամպը, որ զբոսնում է մայթով՝
միայնակ տարրալուծելով պատերը,
ունի ամուր խտությունը
իմ պատահական սերերի – ինչպես
երեկվա պատճառը – հուշ չկա,
միայն խղճուկ ձանձրույթի դառը գայթումներ։

***

Ծաղկազարդ կածանը ձգվում է հեռուն,
լռակյաց անցնում խանձված գյուղերով,
որտեղ ձիթենու եւ արեւի միջեւ դու ես
թաքնված, երբ քեզ հետեւում եմ։

Ժպտում ես ամենաչքնաղ շուրթերով,
եւ արթնացումն այս ճակատագրի մեջ
ամենասուր կարոտն է, որ վերադառնում է։

Այժմ պատկերդ է իմ մտքում, եւ բառերը
անհետանում են այն երկրում, որ ոչ քոնն է, ոչ իմը
եւ որին, սակայն, մենք ամեն օրվա հետ
ավելի ու ավելի ենք վերածվում։

Կածանը ծաղիկներով ցողում է այս
ճամփեզրը՝ եղանակ մոռացած,
եւ ուրվագծերում կրկնում
տրամադրությունները
հարահոս մեր լռությունների։

Տեսնում եմ քեզ՝ ասում են։ Դու կաս։ Մշտապես։
Իմ տան ձիթենու եւ մրտենու միջեւ։

***

Սահուն անցնում ենք գյուղեգյուղ՝ ձիթենիների,
անվերջ դեղին ծաղիկների ճայթյունների միջով։ Հետո
ծովը, սոճու լուսեղեն անտառը – ընկղմվել ամենում։
Ես չունեմ պատկանելություն։ Երջանիկ տառապանք՝
ամենուր ապրելու։

***

Հեռանում եմ․ լոկ ես եմ մնում
Հերթական նոր մուտքի մոտ։

Դրեցի ճամպրուկս
Մի դան դիմաց
Երկրորդ հարկում, անցած օրվա
Այն ժամին, երբ արեւն ընկնում է սեղաններին,
Երբ Մոլեն² է ծիծաղում․
Դեղնածաղիկը կորչում է ճամփին,
վարդերն էլ սեւազգեստ փչում են
իրենց վերջին մեղեդին։

Ողջունող ձեռքերին բացվում է ժպիտս։
Ապա հանգչում։ Մազերի միջով է
Ահա անցնում հուշերի տապանը։

Այսըր կանգառն է առկախ ժամանակի։
Վաղը մեկնելու եմ։

Քեզնից ինձ մնում է միմիայն ամենը։

1. Թուրինի քաղաքային տրանսպորտի հին ավտոմեքենաներ ↩︎
2. Թուրինում գտնվող 19-րդ դարի բարձրահարկ շինություն ↩︎