Ռազմիկ Գրիգորյան/Փոքր մարդկանց մեծ քաղաքները

ԱՀԱ ԵՎ ԵՍ

Ահա և ես, ձեռքս պարզած
հեռացող հրեշտակների ետևից,
որոնք երկնքի թափանցիկ դարպասների առջև
ծերանում են ավելի շուտ, քան մենք,
սակայն չեն մեռնում այնպես, ինչպես մենք․․․

Ահա և ես, հանուն լույսի 
խաչ բարձրացողի պես լուռ
դատարկում եմ ինձանից բոլոր օրերս,
որոնք հաղթանակներիս կենացը խմում են
պարտություններիս դատարկ բաժակներով․․․

Ահա և ես, իմ կենտրոնում, մեն-մենակ, 
երազանքներս քարացել են շուրջս 
շրջափակման մեջ ընկած զինվորի պես,
որ ոչ մի փամփուշտ չունի այլևս,
և լուռ լսում է իրեն մոտեցող մահվան
տխուր ոտնաձայնը․․․

Ահա և ես, ձեռքս պարզած
հեռացող հրեշտակների ետևից,
որոնք ծերանում են երկնքի դարպասների առջև,
ուր հնարավոր չէ մեռնել, 
ուր անհնար է չմեռնել
մեկ անգամ ներքև նայելուց հետո․․․

ՓՈՔՐ ՄԱՐԴԿԱՆՑ ՄԵԾ ՔԱՂԱՔՆԵՐԸ

Ծերացած, տխուր և հոգեզուրկ են 
փոքր մարդկանց մեծ քաղաքները,
ուր հրեշտակները մեղքի սև զգեստով
լուռ ու աննկատ անցնում են, 
մանր ձեռքերով զմռսած հսկա պարիսպների տակով,
իբրև վերջերգ՝ ավարտվող սիրո, 
և նախերգանք՝ ապրող քաոսի․․․

Կյանքի բանագնացները ձեռնունայն են հեռանում
փոքր մարդկանց մեծ քաղաքներից,
ուր ջրափոսի մեջ ընկած արևի շողը պսպղում է
կոտրված տիրամոր արձանիկի պես,
որը լինելու չափ աննշան է ու չնչին՝ փողոցում,
և չլինելու պես հզոր՝ եդեմի բաց դռան առջև։

Անօգնական, ձայնազուրկ և հոգնաբեկ են 
փոքրերի  վիթխարի ծանրությամբ բեռնված մեծ քաղաքները,
որոնք կան, սակայն չեն եղել աղմուկի համար,
որով որդի ձևացող օտարականը ներս մտավ մի օր
և թմբիրե քնքշությամբ մաքրեց երկրի աղը
փոքր մարդկանց մեծ քաղաքների շուրթերից։

ԱՂ ՈՒ ՀԱՑ

Լռություն։ Գիշեր։ Բաց պատուհան։
Երազը բացում է հիշողության բարուրը,
Անհանգիստ։ Անբառ։ Կիսաքուն։
Ոսկե թևերը վեր է պարզում մանկությունը։

Մրոտ գերաններ։ Փողոց։ Հին թիթեղներ։
Բակում խաղացող քաղցած, երջանիկ մանուկներ,
Գոգնոց` գերանից կախ։ Անձրև։Խոտի բույր։
Ահա մարդը` ոտքերը հողի մեջ, ձեռքը` ալյուրի։

Լեռներ։ Բազեի պտույտ, սլացք։
Քարի մեջ լույս։ Արև։ Ճաշի ժամ։
Հովիվը` խոտի սրտի մեջ, ձեռքին` աղ ու հաց,
Գլխաբաց կանգնած երկնքի առջև։

Իրիկուն։ Լուսնի հետ սարից նա գլորվում է տուն,
Դուռը բացող ձեռք, կաթի և տաք հացի բույր,
Կինը` լույսի մեջ, ինքը` դրսում գլխաբաց, լուռ,
Մենակ է, ոչ ոք չունի բացի իրենից,
Կնոջը` ոչինչ, ոչ ոք պետք չէ իրենից բացի։

ԿԻՍԱԼՈՒՍՆԻ ՍՏՎԵՐՆԵՐԻ ՏԱԿ

Միապետական մենությունը 
մտերմություն է անում
մերկ ճակատագրերի միջով անցնող 
խիզախ քամիների հետ,
ինչ-որ մեկը թակում է դուռը, 
ինչ-որ մեկը չի բացում այն,
և հազարավոր բառեր ծերանում են 
բյուրեղապակու թափանցիկ կոկորդում…
Միապետական մենություն,
որի վրա հարձակվում է անմբռնելի գիշերն 
իր հազարավոր հուշերով,
և վերջին մենամարտից առաջ,
հայտնության պես հանկարծ,
երևում են աչքերը նրա`
ով ինքն իր դեմ կռվում է վաղուց,
և խորտակվելիս վերելք է ապրում,
իմ երազի կիսալուսնի ստվերների տակ…

Ես վճարում եմ իմ ճշգրտությամբ,
իր սխալների բոլոր պարտքերը…

ՍԵՐԸ` ՀՐԵՇՏԱԿՆԵՐԻ ԿԵՑԱՎԱՅՐ

Երեկոյան լուսինը փուլ է գալիս
Դատարկ ջրափոսի մեջ,
Ոչ ոք չի հասկանում այն լեզուն
Որով խոսում է գազօջախին դրված ձուկը։

Քամին մեղմօրոր թիավարում է 
Քաղաքի գլխավերևում,
Հարբած գինու կարմիր կոկորդում
Հազարավոր չասված բառեր են չորանում։

Սրճարանը խորտակվում է մայրամուտի մեջ։
Սերը հրեշտակների կեցավայրն է,
Որն այդ օրը մոռացանք սուրճի գավաթում
ԵՎ  խմեցինք անփութորեն։

Աչքերս հազարավոր մոմեր վառեցին,
Հայացքիդ լուսե խորանի առջև,
Որոնցից ոչ մեկի միջով 
Ինձ չնայեցիր, որ քեզ երևայիր։

Երեկոյան լուսինը փուլ է գալիս
Դատարկ ջրափոսի մեջ,
Անհայտ է այն լեզուն որով խոսում է 
Որսորդի ուսապարկում հայտնված թռչունը։

Իմ օրերը ճրագի պես մեկ-մեկ վառում եմ,
Որ լուսավորեմ ճանապարհդ հեռանալիս,
Եվ աննկատ մնամ քեզ,
Ինչպես ջուրն արմատին։

ԱՌԱՆՑ ԲԱՌԵՐԻ

Երբ սովորեցի ոչ ներսում, ոչ դրսում
Աղբ չթողնել իմ ետևից, 
Իմացա բոլոր գանձերի թաքստոցները,
Ներս նայեցի երազի պատուհանի միջով,
Տեսա և հասկացա 
Որ համր է լինում երջանկությունը։

Ներս մտա երկնքի շեմից, 
Ոտքիս տակ մանուշակը բույն հյուսեց,
Ամպի ետևից ժպտաց լիալուսինը,
Լռության երգչախումբը բարձր հնչեց,
Այդ օրն առանց բառերի աղոթեցի
ԵՎ սերը ծաղկափոշու պես նստեց սրտիս․․․

***

Արևը ամպի քողով ծածկեց դեմքը,
Մառախուղը դանդաղ իջավ ձորը
Գլուխը դրեց քարի փափուկ բարձին,
Երեկոն ծխում էր խնկասափորի պես։

Նիհար մարմինը գլորվեց քարերի մեջ,
Պտտվեց, պտտվեց, տրորեց գարունը,
Հետո նստեց, լռեց, հանեց գլխարկը,
Խառնվեց քամուն, դարձավ հիշողություն։

Տղամարդը` ում հայացքի մեջ ապրում է մի կին,
Ում հայացքից ինքն արտաքսված է վաղուց,
Հիմա փետուր է դարձել, քամու գիրկն ընկել
ԵՎ նավարկում է գարնան կանաչ օդի մեջ։

Անցյալը վերադարձ չունի,
Սակայն ստիպում է վերադառնալ միշտ,
Ոչ ոքի մոտ, ոչնչի համար,
Ինքն իր կորուստն է մարդը…

Please follow and like us: