«Ինչ պետք է ասել»-ը Գյունթեր Գրասի քաղաքական բանաստեղծությունն է, որը տպագրվել է 2012թ. ապրիլի 4-ին «Süddeutsche Zeitung », La Repubblica եւ El Pais օրաթերթերում: Հրապարակումից հետո սկսվեց բանավեճ, որին մասնակցում էին քաղաքական գործիչներ, լրագրողներ, գրողներ, հումանիտար գիտությունների եւ հրեական կազմակերպությունների ներկայացուցիչներ: Բանաստեղծությունը մերժվել է գերմանական ԶԼՄ-ների մեծամասնության կողմից: Այդ ժամանակ մասամբ արծարծվել է հակասեմականության մեղադրանքը, մասամբ էլ Գրասը եւ նրա բանաստեղծությունը պաշտպանվել են այդ մեղադրանքից: 2012թ. ապրիլի 8-ին Իսրայելի ներքին գործերի նախարար Էլի Յիշային Գյունթեր Գրասին հայտարարեց «պերսոնա նոն գրատա » եւ մուտքի արգելք սահմանեց Գրասի նկատմամբ: Իսրայելում Haaretz օրաթերթը, ինչպես նաեւ ՝ որոշ անհատներ քննադատել են մուտքի արգելքը:
Ինչ պետք է ասել
(բառացի բանաստեղծություն)
Ինչո՞ւ եմ լռում, լռում այսքան երկար,
այն մասին, ինչն ակնհայտ է զորավարժանքներից,
որոնց վերջում, որպես վերապրածներ,
մենք ամեն դեպքում դառնում ենք ծանոթագրություններ:
Դա առաջին հարվածի հայտնի իրավունքն է՝
մեծախոսի բերանը փակելու համար՝
ուղղված կազմակերպված հրճվանքին,
որը կարող է ջնջել Իրանի ժողովրդին,
քանի որ իր տարածքում կա
ատոմային ռումբի առկայության կասկած:
Բայց ինչո՞ւ եմ ես ինձ արգելում
մեկ այլ երկիր կոչել իր անունով,
որը տարիներ շարունակ, ընդ որում՝ գաղտնի,
աճեցնում էր իր միջուկային ներուժը,
որը վերահսկողությունից դուրս էր,
քանի որ չէր քննվում:
Այս փաստի համընդհանուր քողարկումը,
որին ես ենթարկվեցի իմ լռությամբ,
սադրիչ սուտ է ինձ համար եւ պարտադրանք,
որ պատժով է սպառնում,
եթե այն անտեսվի:
Հակասեմականության խարանը պատրաստ է:
Բայց հիմա, երբ իմ երկիրը, որ շարունակ
պատասխան է տվել իր հանցագործությունների համար,
որոնց հավասարը չկա,
Իսրայել է առաքում եւս մի սուզանավ՝
զինված հիմնահատակ ավերող մարտագլխիկներով,
իմ գործը պահանջում է թեկուզ դողացող շրթունքով
հայտարարել որպես հատուցում,
որ բոլոր մարտագլխիկներն ուղղվելու են այնտեղ,
որտեղ մեկ ատոմային ռումբի գոյությունն ապացուցված չէ,
բայց վախը երեւի ունի ապացուցողական արժեք,
եւ ես ասում եմ այն, ինչ պետք է ասել:
Բայց ինչո՞ւ էի ես լռում մինչ օրս։
Քանզի իմ ծագումը ստվերված է մի խարանով,
որը երբեք հնարավոր չէ ջնջել,
դա արգելում էր ինձ տեսնել փաստը,
որպես ակնհայտ ճշմարտություն,
քանզի ես կապված եմ Իսրայելին
եւ ցանկանում եմ կապված մնալ:
Ինչո՞ւ եմ միայն հիմա՝ ծերացած
եւ իմ վերջին թանաքով հարցնում.
«Միջուկային Իսրայելը չի՞ վտանգում համաշխարհային՝
առանց այն էլ փխրուն խաղաղությունը»:
Նաեւ պետք է ասել,
որ վաղը կարող է չափազանց ուշ լինել,
որովհետեւ մենք՝ գերմանացիներս՝
արդեն իսկ բավականին ծանրաբեռնված մեղքով,
կարող էինք դառնալ հանցագործության մատակարար,
եւ մեր մեղսակցությունը չէր կարող ջնջվել
սովորական արդարացումներից որեւէ մեկով:
Եվ խոստովանեմ․ ես այլեւս չեմ լռում,
որովհետեւ հոգնել եմ Արեւմուտքի երեսպաշտությունից.
ուզում եմ հուսալ, որ շատերը կազատվեն լռությունից
եւ կոչ կանեն ճանաչել վտանգի հեղինակին
հրաժարվել բռնությունից,
ինչպես նաեւ կպնդեն,
որ պետք է անարգել ու մշտապես վերահսկել
Իսրայելի միջուկային ներուժը
եւ իրանական ատոմակայանը,
որոնք մի միջազգային կառույցի միջոցով
հաստատել են երկու երկրների կառավարություններն էլ:
Սա միակ ուղին է օգնելու բոլորին՝
իսրայելցիներին եւ պաղեստինցիներին,
ավելին՝ խելացնորությամբ բռնկված տարածաշրջանի մարդկանց,
ի վերջո՝ օգնելու նաեւ մեզ:
Առաջաբանը եւ թարգմանությունը գերմաներենից՝ Թագուհի Հակոբյանի:
