Արփի Ոսկանյան/Տպավորություններ կյանքից

Նրանց, ում չես սիրել

Հիմա քեզ համար ավելի թանկ են նրանք, որ սիրել են քեզ,
քան նրանք, ում սիրել ես դու։
Քեզ սիրածները հիմա քեզ թվում են կատարյալ,
հատկապես քո սիրածների հետ համեմատելիս։
Չէ՞ որ նրանց հոգում կախված է եղել քո սրբապակերը։
Տեսնես ո՞նց է բաբախել սիրտը նրանց
այդ պատկերին նայելիս։
Ի՜նչ մեծ է եղել սերը, որ հորդել է առանց լցվելու։
Եվ ինչ հրաշալի է եղել այդ դավանանքը,
կուզեիր դու էլ երկրպագել նույն աստծուն,
բայց դու ես Աստվածը։
Որպես իսկական մարտիրոսների՝
դու ուզում ես նրանց տալ հավիտենական կյանք,
նստեցնել աջ ու ձախ կողքիդ, գոգիդ ու գլխիդ միաժամանակ,
դու ուզում ես փոխհատուցել ու հատուցել անվերջ
պատահաբար գողացած սիրտը նրանց,
դու ուզում ես մարել պարտքը անմարելի,
որ երբեք, էլ երբեք չտեսնես նրանց
քո հաջորդ կյանքերից ոչ մեկում։

2024

Տպավորություններ կյանքից

Ում ասես չտեսա գրքի փառատոնին,
Իմ հին-պլատոնական սերն էլ էր եկել,
Ես էլ էի դե այնտեղ,
Ժյուրիի անդամ էի դե․
Պիտի կարդայի ու գնահատեի
Ուրիշների բանաստեղծությունները։
Իմ հին-պլատոնական սերն էլ էր եկել,
Բայց ես նրան չտեսա,
Ինձ ասին, որ նա անցավ գրքերի արանքով,
Սյունաշարի կողքով ու կամարների տակով,
Անգամ մատով ցույց տվին,
Բայց ես չտեսա։
Իսկ հետո լրագրողները հարցրին
Տպավորություններս այս տարվա փառատոնից,
Ու ես հիշեցի իմ հին-պլատոնական սիրուն
Ու թե ոնց սկսեցի բանաստեղծություն գրել,
Որ չվազեմ նրա հետեւից ու չփաթաթվեմ նրան․․․
Հիշեցի, որ նա անցավ իմ միջով, ու ես նրան չտեսա․․․

2024

Սիրային

Իմ հռու,
Իմ մենու,
Իմ լուսա,
Իմ հուսա,
Քո հանդեպ իմ սերը
Դեռ չունի իր լեզուն։

Իմ միո,
Իմ անգուշ,
Իմ սրտաշ,
Իմ հրոշ,
Ես պիտի դեռ տանջվեմ,
Հնարեմ այդ լեզուն։

Ֆելդշերական

Նա ապրում էր
իր կյանքը ռազմադաշտ՝
ծանր ճակատամարտեր,
պարտություններ ու հաղթանակներ,
հերոսություն,
դավաճանություն։

Նա ապրում էր զինվորի պես՝
ազնիվ ու արի,
անխնա նետվելով գիրկը․․․
էլի մի գիրկ,
գրկեր անհամար․․․

Ու նա գիտեր,
որ ինչ-որ տեղ՝
ոչ շատ հեռու, բայց ոչ էլ շատ մոտ
բուժակն է,
որի մոտ կտանեն իրեն ի վերջո՝
անդամահատ ու արնաքամ,
այդպես էլ չճաշակած սերն իսկական,
ավանդելու նրա ձեռքերի մեջ այն,
ինչ մնացել էր հաշմված հոգուց։
Եվ նրա սիրտը նվաղում էր
ու լցվում գորովանքով,
երբ պատկերացնում էր
դեմքն այդ սիրելի։
Եվ ի՞նչ էր նրա կյանքը՝
տանջալից դեգերում
դեպի մարդն այդ
անծանոթ,
ուշացած
ու վերջին։

Կենդանակերպի նշաններ

Կենդանակերպի նշանները՝ հեքիաթներ
չմեծացող երեխաների համար․
այծեղջյուրն այսպիսին է,
երկվորյակն այսպիսին է,
կույսն՝ այսպիսին։
Գրողը տանի, բայց
այծեղջյուրն իսկապես այսպիսին է,
երկվորյակն այսպիսին,
կույսն էլ ճիշտ կույս։
Եվ ես, որ ջրհոս եմ
և կարծեմ պիտի որ սիրեմ առյուծներին,
չէի ցանկանա լինել առյուծ։
Որովհետեւ ես ջրհոս եմ
համարյա այնպես, ինչպես կին եմ,
որը չէր ցանկանա ծնվել տղամարդ։
Նախախնամությամբ,
աստղերի դասավորությամբ,
աստծո ու ծնողների մասնակցությամբ
մեզ տրված կերպարը,
մեզ տրված բախտը,
մեր դիրքը երկնակամարում
ինչ սիրելի է մեզ։
Ինչ հեշտ ենք մենք հագնում մեզ
եւ դրոշմում նշանը մեր մարմնին ու հոգուն,
որով մեզ կարելի է ճանաչել։
Եվ մարմինները սկսում են շարժվել ուղեծրով,
եւ մեր պատահական հայտնությունն
այս պատահական մոլորակի վրա,
եւ պատահականության սկզբունքով
մեզ տրված մեր պատահական եսը,
եւ մեր պատահական վարքը,
եւ մեր պատահական կիրքը,
եւ մեր սերերը պատահական,
ամեն բան ոչ պատահական է դառնում,
կարծես թե իմաստ ուներ այս ամենը․․․

Տողը եւ տեղը

Բանաստեղծության մեջից, որ գրել էի վաղուց,
հանեցի մի տող, որ ավելորդ թվաց։
Տեղը, որտեղ եղել էր տողը,
նայում էր ինձ ծեծված շան հայացքով։
Տեղը, որտեղ եղել էր տողը,
նայում էր ինձ պոչամբարի պես։
Տեղը, որտեղ եղել էր տողը,
նայում էր ինձ, ինչպես սեւ խոռոչը։
Շառից-փորձանքից հեռու,
տողը դրեցի իր տեղը։
Նույն տողը նույն տեղում էլ չկպավ.
ընկած է իր տեղում անկյանք,
ասես լինի սեփական պրոտեզը։
Ես ի՞նչ անեմ, այդ սիրտ մաշող, անտանելի այդ հայացքով
հիմա արդեն երկուսն են ինձ նայում` տեղն ու տողը։

Մի մեկ, որ երկու չի դառնում

Եվ այնուամենայնիվ հիասքանչ է-
չարչարանքը Քրիստոսի․
տառապիր մեր բոլորի փոխարեն,
տառապիր, այ մարդ,
թուքն ու մուրը, որ մենք պիտի ուտեինք,
թող զարդարի քո չարչարված մարմինը,
քո հոգնատանջ հոգին,
քո կոտրված ոգին,
եւ քարը, որ մեզ պիտի շանսատակ աներ,
եւ թուրը, որ մեզ պիտի սրախողխող աներ,
եւ մեր բաժին թուրքը,
եւ մեր բաժին ռուսը,
բոլորը՝ քեզ։
Ինչ հաճելի է ունենալ քեզ պես մեկին՝
մեկին, որ երբեք երկու չի դառնում,
որ չի գումարվում ու չի հանվում,
չի բաժանվում ու չի բազմապատկվում,
միակն է ու մենակը,
սեւագործ բանվորը մեր,
որ կզղջա մեր փոխարեն,
որ ներում կհայցի ու կների,
որ կստորանա մեր փոխարեն,
որ չի ընկճվի ու գուցե նույնիսկ
հպարտ կլինի մեր տեղը,
եւ կսիրի, այո, եւ կսիրվի,
որ մեր փոխարեն կմեռնի
ու մանավանդ կհառնի մեր փոխարեն։
Ավելի երկար, քան «Սանտա-Բարբարան»՝
սա մի սերիալ է, որ երբեք չի ավարտվելու․
մենք՝ հարեւան, բարեկամ, ազգուտակ,
Պիղատոս, Մագդաղենացի ու Բարաբա,
կսրճենք ոտը ոտին գցած
ու զմայլանքով կնայենք քո երթին․
մեր աշխարհին զուգահեռ աշխարհում
քայլիր, մեր վճռական մենակ,
եւ ուրիշ ի՞նչ կարող ես անել,
դու ո՜ւր պիտի փախչես մեզնից
եւ ո՜ւր պիտի փախչես բեռից,
որ տվել ենք շալակդ։